Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği Değişikliği
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği: Amaç, Kapsam ve Önem
(29 Temmuz 2022 Tarihli, 31907 Sayılı Resmî Gazete)
Giriş
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), planlanan projelerin çevreye olası etkilerinin bilimsel ve idari süreçlerle değerlendirilmesini sağlayan bir mekanizmadır. 29 Temmuz 2022 tarihinde yürürlüğe giren yeni ÇED Yönetmeliği, sürdürülebilir kalkınma ve çevre koruma dengesini güçlendirmeyi hedefliyor. Bu makalede, yönetmeliğin temel hükümleri, getirdiği yenilikler ve uygulamadaki önemi ele alınacaktır.
---
- ÇED Yönetmeliği’nin Amacı ve Kapsamı
Madde 1-4 uyarınca:
- Amaç: Projelerin çevresel etkilerinin önceden belirlenmesi, olumsuz etkilerin minimize edilmesi ve katılımcı bir süreçle şeffaflığın sağlanmasıdır.
- Kapsam:
- ÇED raporu hazırlanacak projeler (Ek-1’de listelenenler, örn: enerji, madencilik, altyapı).
- Ön inceleme gerektiren projeler (Ek-2’deki eşik değer altındaki projeler).
- İzleme, denetim ve halkın katılımı süreçleri.
---
- ÇED Sürecinin Aşamaları
- a) ÇED Raporu Gerektiren Projeler (Madde 7-14)
- Başvuru: Proje sahibi, Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlarca hazırlanan ÇED başvuru dosyasını sunar.
- Halkın Katılımı: Toplantılar düzenlenir, görüşler alınır (Madde 9).
- Özel Format: Komisyonca belirlenen özel formata göre rapor hazırlanır.
- Karar: "ÇED Olumlu" veya "ÇED Olumsuz" kararı verilir.
- b) Ön İnceleme Süreci (Madde 15-17)
- Ek-2’deki projeler için "Proje Tanıtım Dosyası" hazırlanır.
- Bakanlık, "ÇED Gereklidir" veya "ÇED Gerekli Değildir" kararı verir.
---
- Yenilikler ve Dikkat Çeken Hususlar
- Dijitalleşme: ÇED süreçleri artık e-ÇED sistemi üzerinden yürütülecek (Madde 27).
- Halkın Katılımı: Askıda ilan, anons ve toplantılar zorunlu hale getirildi (Madde 8-9).
- Entegre Projeler: Birden fazla proje tek bir ÇED sürecine tabi olabilir (Madde 25).
- Yaptırımlar: Usulsüz başlayan projeler durdurulacak ve idari para cezası uygulanacak (Madde 19).
---
- ÇED’in Önemi ve Eleştiriler
- Avantajlar:
- Çevre dostu projelerin teşviki.
- Şeffaf ve katılımcı süreçler.
- Tartışmalar:
- Bazı projelerin "kapsam dışı" bırakılması (örn: tarım, küçük ölçekli yatırımlar).
- Kararların siyasi etkilere açık olabileceği iddiaları.
---
Sonuç
2022 ÇED Yönetmeliği, çevresel risklerin yönetiminde daha kapsamlı bir çerçeve sunuyor. Ancak, uygulamadaki etkinlik; denetimlerin sıkılığı, halkın katılımının sağlanması ve yatırımcıların uyumuyla doğrudan ilişkili. Sürdürülebilir kalkınma için ÇED süreçlerinin bilimsel ve tarafsız ilkelerle yürütülmesi kritik önem taşıyor.
Kaynak: [Resmî Gazete, 29.07.2022/31907](https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/07/20220729.htm)
---
Bu makale, ÇED Yönetmeliği’nin genel hatlarını özetlemektedir. Detaylı bilgi için ilgili mevzuat ve SCD SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE DANIŞMANLIK uzman görüşlerine başvurulmalıdır.